Trong vòng vài thập kỷ, Trung Quốc đã chuyển mình từ một quốc gia nông nghiệp lạc hậu thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
1. Cải cách và mở cửa: Nền móng cho tăng trưởng
Bước ngoặt đầu tiên trong hành trình này bắt đầu từ năm 1978, khi Đặng Tiểu Bình khởi xướng chính sách Cải cách và Mở cửa. Trung Quốc chuyển từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
• Chính sách đặc khu kinh tế (SEZs): Các đặc khu kinh tế như Thâm Quyến, Chu Hải, đã trở thành những trung tâm công nghiệp và thương mại quan trọng, thu hút đầu tư nước ngoài nhờ các ưu đãi thuế và chính sách linh hoạt.
• Cải cách nông nghiệp: Việc chia đất cho các hộ gia đình thông qua hệ thống trách nhiệm khoán hộ đã tăng năng suất nông nghiệp, cải thiện đời sống người dân.
2. Công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh chóng
Trung Quốc tập trung vào phát triển các ngành công nghiệp nặng và cơ sở hạ tầng để tạo đà tăng trưởng.
• Hạ tầng giao thông: Các dự án như đường sắt cao tốc và cảng biển lớn giúp kết nối các vùng kinh tế trong nước và quốc tế.
• Đô thị hóa: Sự phát triển của các thành phố lớn như Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu tạo ra trung tâm tài chính và công nghiệp hàng đầu.
3. Vai trò của sản xuất và xuất khẩu
Trung Quốc đã trở thành “công xưởng của thế giới” nhờ vào lao động giá rẻ, chuỗi cung ứng mạnh mẽ và khả năng sản xuất hàng loạt.
• Gia tăng giá trị xuất khẩu: Các sản phẩm “Made in China” phủ sóng toàn cầu, từ hàng điện tử, quần áo đến máy móc công nghiệp.
• Chuyển đổi chuỗi giá trị: Trung Quốc không chỉ gia công mà còn phát triển các thương hiệu công nghệ cao như Huawei, Xiaomi, và các sản phẩm giá trị gia tăng khác.
4. Cách mạng công nghệ và đổi mới sáng tạo
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để chuyển đổi từ nền kinh tế dựa vào sản xuất sang nền kinh tế sáng tạo.
• Trí tuệ nhân tạo (AI): Trung Quốc dẫn đầu thế giới về ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực, từ giao thông thông minh đến y tế.
• Thương mại điện tử: Các nền tảng như Alibaba, JD.com và WeChat Pay đã thay đổi cách người dân tiêu dùng, giúp Trung Quốc trở thành thị trường thương mại điện tử lớn nhất thế giới.
5. Chính sách “Kép” - Phát triển trong và ngoài nước
Chiến lược “Tuần hoàn Kép” của Trung Quốc nhấn mạnh vào việc mở rộng tiêu dùng nội địa trong khi vẫn duy trì vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
• Tiêu dùng nội địa: Trung Quốc thúc đẩy tầng lớp trung lưu chi tiêu nhiều hơn qua các chính sách khuyến khích tiêu dùng.
• Đầu tư ra nước ngoài: Các dự án như Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) giúp mở rộng ảnh hưởng kinh tế và chính trị của Trung Quốc trên toàn cầu.
6. Bài học từ sự chuyển mình của Trung Quốc
• Tầm nhìn dài hạn: Chính phủ Trung Quốc luôn đưa ra các kế hoạch 5 năm để định hướng và duy trì ổn định trong phát triển.
• Thích ứng linh hoạt: Sự thay đổi chính sách để phù hợp với từng giai đoạn đã giúp Trung Quốc không chỉ tránh được khủng hoảng mà còn thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
• Đầu tư vào con người: Giáo dục và đào tạo lao động chất lượng cao giúp Trung Quốc duy trì vị thế trong các ngành công nghệ cao.
Kết luận
Bước ngoặt kích thích tăng trưởng của Trung Quốc không chỉ là câu chuyện về chính sách hay kinh tế, mà còn là một minh chứng cho sự quyết tâm và sáng tạo. Từ cải cách nội bộ, công nghiệp hóa, đến công nghệ đổi mới, hành trình của Trung Quốc là nguồn cảm hứng cho nhiều quốc gia khác trong việc định hướng phát triển kinh tế.
