Trong văn hóa kinh doanh Trung Quốc, việc chủ tiệc say rượu đến mức mất kiểm soát bản thân không bị chỉ trích mà còn được coi là đáng tin cậy, dễ hợp tác.
Hình dung bạn đang ở một bữa tiệc kinh doanh xa hoa tại Trung Quốc, nơi có bàn tiệc thịnh soạn và rượu mạnh. Chủ tiệc, sau nhiều vòng chúc rượu, mặt đỏ bừng, mắt ngầu, thậm chí loạng choạng hoặc nôn ói.
Ở nhiều nền văn hóa, say xỉn trong sự kiện trang trọng bị coi là đáng xấu hổ, không phù hợp, nhất là với đối tác tiềm năng. Nhưng tại đây, chủ tiệc lại được ca ngợi là người đáng tin.
Để tìm hiểu, Phó giáo sư Kang Siqin, Đại học Trung văn Hương Cảng, tỉnh Thâm Quyến cùng các đồng nghiệp Lin Wanlin, Đại học Trung Sơn và Zhu Jiangnan, Đại học Hong Kong dành hai năm tham dự các bữa tiệc kinh doanh khắp Trung Quốc, từ Quảng Đông đến Hà Bắc.
Bữa ăn mang tính nghi lễ
Cơ hội đầu tiên của phó giáo sư Kang là bữa tiệc của một người bạn doanh nhân ở Cửu Giang. Ban đầu, ông nghĩ đây chỉ là bữa tối để uống rượu, trò chuyện. Nhưng ông sớm nhận ra chúng phức tạp hơn: là những nghi lễ sống động, giàu truyền thống và tính biểu tượng, mọi chi tiết đều mang ý nghĩa.
Chủ tiệc hôm đó muốn bán một hệ thống quản lý sản phẩm cho công ty của bạn ông Kang. Bữa tiệc diễn ra trong phòng riêng tại một nhà hàng khách sạn nổi tiếng ở trung tâm Cửu Giang.
Cách sắp xếp chỗ ngồi cũng có quy tắc. Chủ tiệc ngồi đối diện cửa, khách quan trọng nhất bên trái họ. Vị trí của mọi người được phân công tỉ mỉ theo thâm niên, xen kẽ hai bên chủ tiệc và khách mời.
Cách xếp chỗ ngồi của chủ nhà và khách mời tại một bữa tiệc kinh doanh ở Trung Quốc. Ảnh: Ding Yining/SixthTone
Rượu thường là thương hiệu xa xỉ như Mao Đài. Dù ông Kang khó nhận ra sự khác biệt về hương vị, những người tham gia giải thích việc mời Mao Đài là cách tinh tế để nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện, thể hiện sự trân trọng.
Mỗi người được một ly nhỏ 10 ml và một bình rượu 100 ml để đong đếm. Chủ tiệc mở đầu bằng lời chúc tập thể, sau đó đi một vòng chúc rượu, bắt đầu từ vị khách quan trọng nhất. Chủ tiệc luôn giữ ly thấp hơn đối tác, một cử chỉ khiêm tốn và tôn trọng. Với mỗi lời chúc, họ lặp lại: "Tôi xin cạn chén, ngài không nhất thiết phải uống hết", rồi nghiêng ly cho thấy đã cạn, thể hiện sự chân thành.
Những màn chúc rượu này có thể kéo dài hàng giờ. Khi buổi tối trôi về giai đoạn "uống tự do", không khí thoải mái hơn nhưng vẫn có chút căng thẳng.
Vị chuyên gia không nhớ mọi chi tiết vì cũng hơi say, nhưng nhớ rõ cuối buổi, chủ tiệc say rõ rệt. Đây cũng là một phần nghi lễ, thể hiện cam kết với mối quan hệ đang xây dựng. Trước khi chia tay, bạn của ông Kang đồng ý gặp lại đối tác vào tuần tới để bàn thêm về thỏa thuận.
Rõ ràng, đây không chỉ là bữa tối kinh doanh đơn thuần. Mọi thứ, từ rượu đến chỗ ngồi, đều được sắp đặt để khuyến khích việc uống. Nhưng vì sao say xỉn nơi công cộng lại quan trọng và được nhìn nhận tích cực?
